Kiến nghị bỏ giấy phép xây dựng - “Bước đi mới” tạo dấu ấn trên thị trường bất động sản
09/06/2025 - Nguyễn Ngọc Hoàng Linh
Những ngày qua, kiến nghị bỏ giấy phép xây dựng được dư luận vô cùng quan tâm. Việc bỏ giấy phép xây dựng cần phải có sự chuẩn bị thật kỹ lưỡng về mặt yếu tố, thể chế và con người. Đồng thời, việc tiến tới bỏ kiến nghị xây dựng phải được thực hiện trên nền tảng công nghệ, khoa học hiện đại, đạt chuẩn.Lợi ích khi lựa chọn bỏ giấy phép xây dựng
Các bộ ban ngành liên quan đã lập tức có động thái mới khi nhận được yêu cầu về tập trung cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính trong lĩnh vực xây dựng của Chính phủ.
Cụ thể, UBND TP. HCM đang xem xét cho người dân tự đăng ký xây dựng với chính quyền địa phương thay vì phải xin giấy phép. Hay như tại Đồng Nai, UBND tỉnh cũng đang tiến hành thí nghiệm bỏ giấy phép xây dựng tại TP. Biên Hòa và Long Khánh.
Tại Việt Nam, Luật Xây dựng quy định rõ ràng về việc cấp phép xây dựng, phân biệt giữa khu vực đô thị và nông thôn. Theo đó, việc cấp phép xây dựng chủ yếu áp dụng cho các công trình xây dựng, nhà ở tại các đô thị, dự án đầu tư kinh doanh bất động sản, và nhà ở quy mô lớn. Ngược lại, các công trình tại khu vực nông thôn hiện chưa cần phải có giấy phép xây dựng.
Trong phạm vi đô thị, hoạt động cấp phép xây dựng được chia thành hai nhóm chính. Nhóm thứ nhất bao gồm các dự án quy mô lớn như dự án bất động sản, nhà ở thương mại, cao ốc, chung cư cao tầng, và các nhà máy trong khu công nghiệp.
Nhóm thứ hai tập trung vào các công trình nhà ở riêng lẻ của người dân đô thị. Sự phân loại này nhằm đảm bảo quản lý chặt chẽ quá trình xây dựng, góp phần vào sự phát triển đô thị bền vững và có trật tự.
Theo các chuyên gia, việc bỏ giấy phép xây dựng sẽ giúp cho người dân, doanh nghiệp và cơ quan quản lý đều được hưởng những lợi ích nhất định, chủ yếu trong việc tiết giảm chi phí và thúc đẩy tiến độ dự án.
Đây được đánh giá là bước tiến lớn trong việc cải cách thủ tục hành chính, giúp cắt giảm chi phí, thời gian và giảm bớt áp lực cho người dân và doanh nghiệp trong việc triển khai xây dựng.
Thực tế đã chứng minh, việc xin giấy phép xây dựng đã ảnh hưởng tới tiến độ dự án và làm phát sinh không ít chi phí, điều này ảnh hưởng trực tiếp tới quyền lợi của doanh nghiệp cũng như người dân.
Kiến nghị được đánh giá là hướng đi phù hợp, thể hiện tư duy đổi mới trong quản lý nhà nước. Việc loại bỏ thủ tục cần được thực hiện đồng bộ cùng cơ chế hậu kiểm minh bạch, ứng dụng công nghệ hiện đại, rút ngắn thời gian triển khai dự án và giảm bớt áp lực tài chính.
Bỏ giấy phép xây dựng: Đề xuất đúng và kịp thời
Đối với người dân: Việc loại bỏ giấy phép xây dựng giúp khách hàng tiết kiệm được thời gian và chi phí trong quá trình xây dựng nhà ở. Thay vì phải mất thời gian từ 15 - 30 ngày, thậm chí lên tới cả tháng để hoàn tất thủ tục xin phép xây dựng. Nếu loại bỏ thủ tục xin cấp phép xây dựng, người dân sẽ được chủ động triển khai công trình nhanh chóng, linh hoạt, phù hợp với yêu cầu riêng của cá nhân.
Đối với doanh nghiệp: Bỏ cấp phép xây dựng giúp doanh nghiệp tiết kiệm công sức, thời gian và tiền bạc khi chuẩn bị hồ sơ, thúc đẩy nhanh quá trình đô thị hóa, tạo động lực phát triển mạnh mẽ cho thị trường bất động sản.
Đối với cơ quan quản lý: Chính quyền địa phương chỉ cần hoàn thành tốt công tác hậu kiểm là đã đảm bảo tốt trật tự xây dựng. Nhân lực và vật lực trong bộ máy cơ quan được tiết giảm để tinh gọn mà vẫn hiệu quả.
Nói tóm lại, việc rút ngắn thủ tục, loại bỏ cấp phép xây dựng đối với dự án có quy hoạch chi tiết 1/500 hoặc các khu vực đã được phê duyệt thiết kế đô thị.
Các đối tượng nào được phép bỏ giấy phép xây dựng
Các đối tượng nào được phép miễn giấy phép xây dựng
Theo đề xuất, việc bỏ giấy phép xây dựng được áp dụng tại các khu vực đã được quy hoạch chi tiết 1: 500 hoặc những khu vực được phê duyệt thiết kế đô thị.
Việc miễn giấy phép xây dựng là một điểm đáng chú ý đối với các dự án nằm trong khu vực đã có quy hoạch chi tiết 1/500. Điều này thường áp dụng cho những khu vực phát triển mới, nơi bản quy hoạch đã được lập một cách rõ ràng và hoàn chỉnh, thường được thiết kế theo kiểu ô bàn cờ với hệ thống đường nội bộ bài bản.
Ngay từ giai đoạn lập dự án, các chỉ tiêu xây dựng tại những khu vực này đã được chủ đầu tư xác định một cách rất rõ ràng. Nhờ đó, việc cấp phép xây dựng trở nên không cần thiết, giúp quy trình triển khai dự án được đẩy nhanh hơn, đồng thời đảm bảo sự đồng bộ và phát triển có kiểm soát của khu vực.
Một trường hợp đặc biệt trong quản lý xây dựng là tại những khu vực đã có thiết kế đô thị được phê duyệt. Điều này có nghĩa là, dù không phải là dự án quy hoạch 1:500 mới, nhưng các khu vực này đã có sẵn các chỉ tiêu xây dựng cụ thể. Dự án thường nằm trong khu dân cư hiện hữu lâu đời.
Tại Thành phố Hồ Chí Minh, loại hình này vẫn còn khá hiếm. Nhà đầu tư thường chỉ bắt gặp tại một số mặt tiền của các trục đường chính. Việc có thiết kế đô thị được phê duyệt tại những khu vực này giúp đảm bảo sự phát triển đồng bộ và có kiểm soát, ngay cả với những khu dân cư đã hình thành từ lâu.
Lưu ý khi bỏ giấy phép xây dựng
Cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng trước khi bỏ giấy phép xây dựng
Bên cạnh những ưu điểm mà các chủ thể tham gia vào thị trường có thể tiếp nhận được, theo các chuyên gia, để thực hiện bỏ giấy cấp phép, cần phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về mặt thể chế, con người và công nghệ.
Môi trường quản lý dự án phải thật sự đủ mạnh, đồng bộ và minh bạch thì mới có thể hạn chế được những hệ lụy tiêu cực.
Thực tế, việc bãi bỏ yêu cầu về giấy phép xây dựng mà không đi kèm với một hệ thống kiểm soát hậu kỳ chặt chẽ có thể dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng. Điều này tiềm ẩn nguy cơ gia tăng các hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực xây dựng, chẳng hạn như xây dựng sai quy hoạch, vượt quá số tầng cho phép, hay lấn chiếm chỉ giới xây dựng.
Đặc biệt, người dân có thể phải đối mặt với rủi ro pháp lý đáng kể. Nếu tự ý triển khai xây dựng mà không có đầy đủ kiến thức về pháp luật hiện hành, hoặc không đủ khả năng thuê các đơn vị tư vấn chuyên nghiệp, họ rất dễ vướng vào các tranh chấp hay vi phạm quy định, gây ra những thiệt hại không đáng có.
Theo các chuyên gia trong ngành, việc bãi bỏ giấy phép xây dựng cần được triển khai một cách thận trọng và có lộ trình kiểm soát, tránh thực hiện tràn lan.
Trước mắt, các chuyên gia đề xuất áp dụng thí điểm đối với những dự án đã có quy hoạch 1/500, có thiết kế thi công được cơ quan chức năng phê duyệt, hoặc các dự án nằm trong khu công nghiệp, khu đô thị mới với hệ thống hạ tầng pháp lý đồng bộ.
Để việc bỏ giấy phép xây dựng thực sự phát huy hiệu quả, cần đồng thời đầu tư vào nâng cao năng lực hậu kiểm của chính quyền địa phương.
Điều này bao gồm việc số hóa toàn bộ dữ liệu quy hoạch và xây dựng, thiết lập chế tài xử phạt nghiêm khắc, và minh bạch hóa quy trình kiểm tra giám sát. Chỉ khi đó, việc bỏ giấy phép xây dựng mới có thể tạo ra một môi trường đầu tư thuận lợi và minh bạch hơn.
